RESOCJALIZACJA I REHABILITACJA SKAZANYCH W UKRAINIE: KORELACJA POJĘĆ

Abstract

Pojęcie resocjalizacji po raz pierwszy pojawiło się w ustawodawstwie ukraińskim w 2004 roku wraz z przyjęciem nowego Kodeksu karnego wykonawczego Ukrainy. Art. 6 Kodeksu karnego wykonawczego Ukrainy stanowi zatem, że resocjalizacja jest świadomym przywróceniem skazanego statusu społecznego pełnoprawnego członka społeczeństwa; jego powrót do niezależnego, powszechnie akceptowanego życia społecznego i normatywnego w społeczeństwie. Mówi się również, że koniecznym warunkiem resocjalizacji jest poprawka skazanego. W odniesieniu do rehabilitacji pojęcie to jest rzadko stosowane w ukraińskim prawie karnym, ale jest dość rozpowszechnione w zagranicznej teorii i praktyce prawa. Termin rehabilitacja pojawił się po II wojnie światowej w Anglii i Stanach Zjednoczonych Ameryki, gdzie wypracowano jego zasady, które stały się podstawą koncepcji rehabilitacji chorych i niepełnosprawnych. Zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia rehabilitacja to zintegrowane i skoordynowane wykorzystanie działań medycznych, społecznych, edukacyjnych i zawodowych w celu szkolenia lub przekwalifikowania osoby niepełnosprawnej do maksymalnego poziomu funkcjonalności. Powszechnie uznaje się, że wyróżnia się trzy rodzaje rehabilitacji: rehabilitację medyczną, wychowawczą i społeczną. Resocjalizacja jest podobna do rehabilitacji, ale w przeciwieństwie do niej obejmuje okres postpenitencjarny. Zaczyna się od momentu, kiedy skazanyj trafia do zakładu poprawczego, przejawia się pośrednio, głównie w zakresie przygotowania skazańca do zwolnienia, a kończy dopiero jego powrotem do samodzielnego życia w społeczeństwie. Rehabilitacja we współczesnym sensie jest pojęciem najbardziej ogólnym i obejmuje w swojej treści proces korekcji i resocjalizacji, dlatego rozpoczyna się na etapie postępowania przygotowawczego i trwa po zwolnieniu osoby, aż do jej powrotu do samodzielnego życia w społeczeństwie. Wskazane jest unowocześnienie terminologii ukraińskiej i ujednolicenie jej zgodnie z międzynarodowymi aktami prawnymi, gdzie zamiast korekty i resocjalizacji skazanych stosuje się pojęcie resocjalizacji.